تبعیض جنسیتی در شوروی و پسا شوروی
•
روسیه
,
شوروی
,
تبعیض جنسیتی
,
پسا شوروی
,
زنان در روسیه
,
جمعیت زنان
,
گفتمان فیمینیستی
,
حقوق مساوی
,
تبعیض جنسیتی سنتی
,
حقوق اقتصادی
,
محسن حمیدی
نظر
تبعیض جنسیتی در شوروی و پسا شوروی
زنان در روسیه
با نگاهی به جمعیت زنان و مردان در روسیه پی می بریم که جمعیت زنان 20 میلیون بیشتر از مردان می باشد(به نسبت هر 7 زن 6 مرد وجود دارد). چرا؟ دلیل این امر این است که مردان بیشتر و در سنین کمتری نسبت به زنان می میرند. بعد از جنگ جهانی دوم در نتیجه مرگ و میر در جنگ ، جمعیت زنان 19 ساله در سال 1346 ، 20 میلیون نفر نسبت به مردان بیشتر بودند.
روسیه دارای میراث اتحاد جماهیر شوروری است و به حقوق مساوی بین زنان و مردان احترام می گذارد. در دوران شوروی زنان در کارخانه ها کار می کردند و معمولا فقط یک طبقه قوی از زنان وجود داشت. البته هیچ گفتمان فیمینیستی وجود نداشت و به طور کلی به نظر می رسید همه چیز نسبتا منصفانه بود.
روسیه دارای زنان قوی همانند: کاترین بزرگ ؛ همسر لنین ، نادژادا کروپسکایا؛ والنتینا ترشوا، اولین زن فضانورد؛ و رئیسه گورباچف می باشد. زنان در جنگ جهانی دوم جنگیدند و در جنگ کشته شدند.در انقلاب 1917 یک گردان متشکل از زنان به نام "گردان مرگ" نیز وجود داشت.
علی رغم تلاش برای برقراری حقوق مساوی بین زنان و مردان ، سابقه تبعیض علیه زنان نیز در روسیه وجود دارد. در زمان پتر کبیر ، زنانی که کاری برای انجام دادند نداشتن به اجبار به کلیسا ها فرستاده می شدند. مجله های دوران کمونیستی، زنان را به عنوان بانوی کارگر و بانوی دهقان معرفی می کردند.
تبعیض جنسیتی سنتی نیز در مدرسه ها هم دیده می شد. در مدارس ابتدایی دختران لباس و روبان مو می پوشیدند. در دبیرستان ، پسران در کلاس تعمیر و نگهداری خودرو و ماشین آموزش می دیدند درحالی که دختران پخت و پز و دوختن را یاد می گرفتند.
در جوامع دهقانان ارزش زن اغلب بر این بود که چگونه می تواند کار کند. آنها اکثر وقت خود در زمین ها و خانه ها مشغول به کار بودند: وجین ، جمع آوری آب ، دوشیدن شیر گاوها ، پخت و پز ، شستن ، ریسندگی پارچه از جمله این کارها بود.
حقوق اقتصادی
زنان 46.9 درصد از جمعیت شاغل در روسیه را تشکیل می دهند. بیشترین تعداد کارکنان در خدمات بهداشت عمومی (85% ) ، آموزش (81%) ، اعتبار و امور مالی (78%) ، خدمات اطلاعات و خدمات حسابداری (75%) مشغول به کار هستند. درحالی که کمترین سهم در صنعت ساخت و ساز (22%) را دارند. زنان در دوران شوروی ، اکثر زنان کارگر در مشاغل کم در آمد مانند پزشکی ، تحصیلات و شغل های مذهبی مشغول به کار بودند. تفاوت این دو دوران این است که مزایای دوران شوروی ، مانند مراقبت های روزانه و کمک به نگهداری فرزند، در این دوران هنوز هم وجود دارد ، اما فقط به طور اسمی - به طوری که آن مزایا قابل توجه نمی باشد.
اصل حقوق برابر برای کار در قانون اساسی وجود دارد، اما مردان در موقعیت های پیشرو قرار دارند و دارای درآمد خوب می باشند. می توان گفت متوسط دستمزد مردان در روسیه بالاتر از زنان می باشد. قوانین محافظتی ممنوعیت مشاغل خیلی سخت، برای زنان وجود دارد مانند حمل و نقل وسایل بیش از حد سنگین و یا کار در شب. با این حال ، بسیاری از زنان در مغازه ها و در مترو قبل از نیمه شب کار می کنند. البته باید گفت قانون اجازه انعقاد قراردادهای موقت برای چنین مشاغلی را می دهد. زنان باردار یا زنان با کودک یک تا 3 ساله به سختی مشغول به کار در شب می شوند. برای زنان بارداراین امکان وجود دارد که به مدت سه سال از کار خود برای زایمان و مواظبت از فرزند خود مرخصی بگیرند. البته باید توجه داشت که زنان جوان اغلب در هنگام تقاضای شغلی دچار مشکل و تبعیض سنی می شوند.
زنان 45 در صد از جمعیت بیکار را تشکیل می دهند. بسیاری از زنان پس از پایان اتحاد جماهیر شوروی ، همانند مردان به دلیل عدم پرداخت مناسب و متناسب نبودن کار با مهارت علمی و فنی آنها شغل های خود را از دست دادند. بعضی از زنان کار خود را ول کرده و در خانه ماندند ، بعضی از زنان به الکل روی آوردند.
سن بازنشسنگی برای زنان 55 سال و برای مردان 60 سال است. با این حال ، حقوق بازنشستگی معمولا 10000 R/month ، (200 دلار ) است که به سختی برای خرج یک ماه آنها کافیست .در نتیجه بسیاری از زنان سالخورده شغل های کوچکی پیدا می کنند تا درآمد بیشتری کسب کنند.
ازدواج ، نام خانوادگی
سن ازدواج قانونی برای مردان و زنان 18 سال است ، اما ممکن است تحت شرایط خاص دختر در سن 16 سالگی ازدواج کند.
اموال بدست آمده توسط همسران در طول ازدواج ، اموال مشترک آنها محسوب می شود، مگر اینکه قراردادی که بین همسران تنظیم شده ، متفاوت باشد.
همسر می تواند نام خانوادگی خود را بعد از ازدواج به اشتراک بگذارد. شوهر می تواند نام خانوادگی همسر خود را برگزیند و یا برعکس . نام خانوادگی زن می تواند با اضافه شدن پسوند feminized به نام خانوادگی مرد ، تبدیل به نام خانوادگی شوهر شود. به عنوان مثال اگر شوهر به نام Smirnof باشد ، همسر می تواند نام خانوادگی خود را به Smirnova تغییر دهد .همسران همچنین می توانند نام اصلی خود را حفظ کنند. پس از طلاق نیز می توانند نام های قبل از طلاق خود را نگه داشته یا تغییر دهند.
در روسیه ، کودکان معمولا نام و نام خانوادگی پدران خود را می گیرند. به عنوان مثال آنا یک پدربه نام پطرس پوشکین دارد ، لذا این دختر را می توان Anna PetrovnaPushkina نامید. برادرش Stepan Petrovitch Pushkin نامیده می شود. مردم اغلب از نام خانوادگی پدر و مادر خود برای معرفی در جلسات رسمی استفاده می کنند.
ضد بارداری و سقط جنین
در سال های 1990 ، سقط جنین روش اصلی کنترل تولد در روسیه بود، اما در سالهای گذشته وضعیت تغییر کرده است و بیشترین روش کنترل تولد استفاده از کاندوم و قرص های ضد بارداری است. حکومت شوروی اولین دولت در اروپا بود که در سال 1920 اجازه سقط جنین را داد.سپس از سال 1936 تا 1953 (دوران حکومت استالین ) سقط جنین ممنوع شد و بعد از آن زمان مجددا این عمل قانونی شد. در حال حاضر سقط جنین در روسیه می تواند به درخواست یک زن در هفته 12 بارداری انجام شود ، و در هفته 22 ام اگر شرایط اجتماعی مبنی بر این باشد که تولد فرزند و پرورش کودک به یک بار سنگین برای یک زن تبدیل شود ، این اجازه داده می شود.همچنین هر زمان از بارداری ثابت شود که بارداری می تواند به سلامت مادر و کودک آسیب بزند ، جنین سقط می شود.
نرخ سقط جنین در روسیه در بالاترین سطح جهان قرار دارد . در سال 1965 رکود آن حدود 5 میلیون سقط جنین در سال بوده است. در حالی که در سال 2011 این تعداد به حدود یک میلیون رسید و نرخ سقط جنین در حدود 30 سقط جنین در هر 1000 زن در سن 15-44 سال بود که بالاترین نرخ اعلام شده از طرف سازمان ملل متحد نسبت به کشورهای دیگر بود.
پیشگیری از بارداری به طور رایگان در داروخانه ها و اکثرا بدون هیچ نسخه ای در روسیه در دسترس است .
یک موقعیت راحت
یلنا روژدستنسکی، استاد دانشگاه اقتصاد در مسکو ، در گفتگو با بی بی سی می گوید: زنان تمایل دارند که نابرابری جنسیتی را با امتیازاتی که به آنها به عنوان "جنسیت ضعیف " داده می شود، جبران کنند. به عنوان مثال ، برخی آزار و اذیت جنسی در محل کار را تحمل می کنند، به این شرط که این وضعیت مزایای شغلی آنها را تضمین کند. بر طبق نظر سنجی ها انجام شده این نگرش در بین اکثریت زنان وجود دارد. با این وجود نشانه های از پیشرفت و بهبود این تبعیض جنسیتی به چشم می خورد.در اوایل مارچ 2015 ، مرکز تحقیقات تفکر عامه روسیه (VTsIOM) یک نظر سنجی انجام داد و به این نتیجه دست یافت که وضعیت برابری جنسیتی در روسیه بهبود یافته است.
اول از همه روس ها در مورد آموزش صحبت می کنند- 90 درصد آنها معتقددند که تبعیض جنسیت در این زمینه وجود ندارد. در طول 9 سال گذشته افرادی که فکر می کنند زنان حق انتخاب حرفه ی خود را با توجه به مهارت خود دارند از 48 درصد به 76 درصد افزایش یافته است، همچنین کسانی که فکر می کنند زنان حق و حقوق مناسب و معقول دریافت می کنند از 47 درصد به 75 درصد و نیز حضور زنان در فعالیت های سیاسی کشور از 48 درصد به 74 درصد افزایش یافته است.
زادروزنایا می گوید: " امروزه زنان در روسیه ، همانند اروپا ، همه فرصت های را که می خواهند را دارند ، اما آنچه که مشخص است این است که نه همه اما بسیاری از زنان روسیه و آسیای مرکزی هنوز ترجیح می دهند که زنان خانه دار و مادران دلسوز برای خانواده خود باشند ، نه زنان قوی و با اعتماد به نفس".
این بدان معنی است که اکثر زنان روسی تلاش خود را برای حفظ خانواده و تربیت فرزندان شایسته انجام می دهند. این بدان معنی نیست که زنان آموزش و پرورش و یا حرفه ای دریافت نمی کنند. به طور کلی اکثر زنان در روسیه بعد از ازدواج یا فرزندار شدن کار خود را کنار می گذارند تا زمانی که فرزندانشان به سن مدرسه برسند. روس ها ترجیح می دهند بدون کمک یک پرستار ازکودکان خود مراقبت کنند، ایده مهد کودک یک مفهوم خارجی است . آنها به طور کامل به خانواده و همسر خود عشق می ورزند و برای بهتر شدن آن تلاش می کنند.
واکنش محافظه کارانه
دوما در سال 2003 و در سال 2011 ، قانون برابری جنسیتی را برای تصویب آماده کرد. اما در هر دوبار انجام آن را به تعویق انداخته اند. همچنین پیشنهادی برای اعطای حق امتیاز برای مشارکت زنان در سیاست ، به ویژه در دوما از طرف برخی از قانونگذاران بیان شد ولی راه به جای نبرد.
افزون بر این ، همانطور که جنگ روسیه و غرب شدید تر شده است و به خصوص از زمان پیوستن روسیه به کریمه در اواسط سال 2014 ، بازگشت به ارزش های سنتی و نقش جنسیتی به عنوان نوعی ادای احترام به ملی گرایی و سدی در برابر "انحطاط" جامعه غربی بشمار می رفت. در نهایت ، از هر سه زن یک زن مورد خشونت های خانگی قرار می گیرد و تاکنون 10 هزار نفر از آنها توسط شوهرانشان کشته شده اند.
چه کارهای را زنان در روسیه نمی توانند انجام دهند
در ایالات متحده ، زنان هر کاری را که بخواهند می توانند انجام دهند- البته به لحاظ قانونی حق داشتن هر شغلی را دارند- اما در روسیه یک لیست از کارهای وجود دارد که زنان نمی توانند آن را انجام دهند.مشاغلی که از نظر فیزیکی خسته کننده و خطر ناک هستند.
قانون اساسی روسیه برابری زنان و مردان را در برابر کار و اشتغال تضمین می کند ، اما قانون کار در کشور بیان می کند که زنان نباید کارفیزیکی سخت و کاری را انجام دهند که شرایط مضر یا خطر ناک را برای آنان به همراه داشته باشد و 460 شغل را برای زنان ممنوع می کند. کارهایی مانند جارو کردن دودکش ، آتش نشانی ، آهنگری، کارگران فولاد و اپراتور قطار مترو. اما زنان در روسیه می توانند اتوبوس ها و تراموا ها را برانند.
ایرینا واسانوا معلم اواخر دهه 50 است. او می گوید شغل هایی که در دوران اتحاد جماهیر شوروی برای آن از زنان قدردانی می شد، عجیب و غریب بود: "در دوران شوروی اغلب زنان شوروی جاده ها را در شهر و همچنین راه آهن را تعمیر می کردند. زنان همانند مردان، کارهای سنگین انجام می دادند. "
دولت بلشویکی مفهوم برابری جنسیتی را بر جامعه تحمیل کرد و به عنوان چیزی که از بالا تحمیل می شود ، خیلی تاثیر عمیقی داشت و وقتی اتحاد جماهیر شوروی سقوط کرد؛ آنان روش های محافظه کارانه در پیش گرفتند.
یک معلم روسی ایرنا واسووانا می گوید : بسیاری از زنان به این محدودیت ها به عنوان تبعیض جنسیتی نگاه نمی کنند، زیرا آنها نمی خواهند که کارهای مردانه انجام دهند . چرا که آنها دوست دارند مردان فکر کنند آنها ضعیف هستند.
بنابراین نباید این انتظار را داشت که بزودی شاهد زنان متخصص در حمل و نقل کالا و یا شرکت های قطار در روسیه باشیم.
ماندانا فردین – عضو شورای علمی موسسه بین المللی مطالعات دریای خزر
