موسسه بین المللی مطالعات دریای خزر

 مازندران - مظلوم‌ترین استان خزری؛ تلاش برای برندسازی ناشناخته‌های زیبا

نشست و هم‌اندیشی مشترک اعضای موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر و اعضای هیئت مدیره "بابل شهر من" و فعالین مدنی پیرامون "بررسی و چگونگی حفظ زیست بوم تالاب نیلوفر آبی بابل"

موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر - در ادامه سلسله نشست‌های موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر (IIKSS)، نشستی با حضور اعضای این موسسه و اعضای هیئت مدیره "بابل شهر من" و فعالین مدنی (آقایان طالب‌زاده، امان‌زاده، بیژنی و یوسفی‌پور) تحت عنوان بررسی و چگونگی حفظ زیست بوم تالاب نیلوفر آبی بابل در تاریخ 4 مرداد96 در محل موسسه IIKSS خزر در ساری برگزار گردید. در ابتدا طرفین گفتگو به بیان مسئله پرداختند که محوریت آن تلاش برای احیای تالاب حیدرکلای بابل با هدف بهره‌برداری شهری، استانی، کشوری و حتی منطقه‌ای و بین‌المللی از آن ضمن تلاش مضاعف‌تر برای حفظ زیست بوم این تالاب بود. اعضای تشکل مردمی دلیل علاقه‌مندی این نهاد به برگزاری نشست هم‌‌اندیشی با اعضای موسسه را جایگاه و موقعیت مشاوره‌ای موسسه عنوان نمودند و ابراز امیدواری کردند که با همکاری با چنین موسساتی در سطح استان مازندران زمینه‌های گسترش و توسعه صنعت توریسم در این استان مورد شناسایی قرار گرفته و به کمک محافل مشاوره‌ای و کارشناسی همچون موسسه IIKSS، زمینه‌های جذب توریست‌ از داخل و خارج فراهم آید.

اما مهم‌ترین بخش گفتگو زمانی بود که طرفین به موضوع همیشه چالش‌برانگیز توازن بین توسعه اقتصادی در مناطق زیست محیطی و اکولوژیستی و جلوگیری از تخریب این مناطق ورود کردند. مدیریت موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر جناب آقای دکتر میثم آرایی درونکلا اظهار کرد که موسسه متبوع ایشان ضمن پرداختن به موضوعات بسیار مهم امنیتی، سیاسی، نظامی، فرهنگی، اجتماعی و ... در کشورهای منطقه خزر تلاش می‌کند مطالعه و تحقیق پیرامون مسائل زیست محیطی و اکولوژیستی کشورهای منطقه خزر و موضوعات مرتبط با آن‌ها همچون توریسم و گردشگری را نیز در دستور کار خود قرار دهد. ایشان معرفی و شناساندن مزیت‌ها، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های شهرها و استان‌های همجوار با پهنه آبی منطقه خزر به کشورهای این منطقه و در مجموع بین‌المللی کردن و برندسازی آن‌ها را یکی از مهم‌ترین رسالت‌های موسسه عنوان نمودند.

ایشان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بابل خانم عبدی که در این نشست حضور داشتند، نظر خود پیرامون احیای تالاب حیدرکلای بابل، دور کردن آلودگی از این تالاب، توسعه اکوسیستم و اقتصاد زیستی این تالاب، ضرورت معرفی مناظر طبیعی و گونه‌های کمیاب پرندگان در آن، منافع اقتصادی ناشی از این تالاب، برخورد با مخربان محیط زیست تالاب حیدرکلا، ضرورت بین‌المللی کردن آن و در نهایت رجوع به مراکز دانشگاهی و تحقیقات علمی با هدف بهره‌برداری از تالاب حیدرکلا را به شرح ذیل اعلام نمودند که به این دلیل که می‌توان آن‌ها را به سایر مناطق زیست محیطی و اکولوژیستی در استان تعمیم داد حاوی نکات مهمی است:

«بخش عمده‌ای از کار مطالعاتی مؤسسه در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و به ‌ویژه زیست‌محیطی است و بخش بزرگی از این مباحث به عنوان حلقه زنجیر با یکدیگر ارتباط دارند... شهرداری‌ها به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی هستند که یکی از وظایف اصلی آن مهیا کردن و آماده نمودن محیط‌های شهری است. تالاب حیدرکلا به عنوان یک منطقه طبیعی زیست‌محیطی، این ظرفیت را دارد تا در کارکرد شهرداری طبقه‌بندی شود و از آنجایی که یکی از وظایف شهرداری‌ها براساس قوانین، حفظ و پاکیزگی و نظافت شهرها اس، منطقه حیدرکلا منطقه‌ای است که از این مباحث قانونی مستثنی نیست. ورود شهرداری به تالاب حیدرکلا برای دور کردن آلودگی بسیار تأثیرگذار است، چرا که شهرداری می‌تواند منشاء آلودگی را پیدا و از ورود آن به تالاب جلوگیری کند.

بر خلاف تصورات گذشته که چنین استنباط می‌شد که وقتی انسان وارد مکانی شود سبب نابودی زیست‌محیطی می‌شود، امروز تجربه نشان داده است که در بسیاری از مناطق گردشگری ورود انسان سبب توسعه اکوسیستم و اقتصاد زیستی شده است... اگر منافع  و مضرات کارهایی که در منطقه حیدرکلا را در کنار یکدیگر بگذاریم، به طبع در برابر خسارت‌های جزئی که به این تالاب وارد شده منافع کلی ایجاد شده است .تالاب حیدرکلا به سبب دارا بودن مناظر طبیعی و گونه‌های کمیاب پرندگان، به عنوان منطقه گردشگری طبیعی می‌تواند درآمدزایی منافع اقتصادی مردم را تأمین کند. به طبع شهرداری که اراده می‌کند در مناطق زیست محیطی منابع اقتصادی تعریف کند به یقین با مخربان محیط زیست نیز به شدت برخورد خواهد کرد.

...تالاب‌های بین‌المللی تعریف خاصی دارند و اندازه تالاب‌ها مهم نیست، بلکه باید زیستگاه گیاهان یا موجودات خاص باشد و قطعا با ورود کارشناسان محیط زیست و پرنده‌شناسان، حتی اگر موجودات زیستگاه تالاب حیدرکلا دارای کوچک‌ترین تفاوت باشند، این تالاب در کنوانسیون بین‌المللی رامسر به ثبت می‌رسد. به نظر می‌رسد گونه‌های خاصی در این تالاب وجود دارند و باید از نظر کارشناسان بررسی شود... به طبع با معرفی تالاب حیدرکلا، محققان کشورهای خارجی که علاقه‌مند به مباحث زیست‌محیطی هستند در ماه‌های آینده به بابل سفر می‌کنند و امیدواریم در آینده نزدیک تالاب حیدرکلا به عنوان یک منطقه مهم گردشگری در سطح ملی تبدیل شود چرا که بابل به عنوان ترانزیت بالاترین ورود توریست به بابل دارد و بیشترین خسارت را به این شهر وارد کرد اما کمترین بهره از منافع گردشگری ندارد… از اینکه شهرداری احساس تکلیف کرد و این تالاب را احیا کرد امیدواریم تالاب حیدرکلا به عنوان الگو و سمبلی بین‌المللی برای شهرستان بابل به حساب آید.

اینکه در ظرف کمتر از یک یا دو ماه اقدامات انجام شده در تالاب حیدرکلا را تأیید و رد کنیم علمی نیست و باید با رجوع به مراکز دانشگاهی و تحقیقات علمی پاسخ منطقی ارائه دهیم و قطعاً اگر با ورود انسان در این تالاب مشکلی ایجاد شود مشکل قابل حل بوده و با کمک کارشناسان رفع می‌شود... ایجاد حوضچه برای جلوگیری از زباله‌های بزرگ به تالاب از سوی شهرداری بیانگر این است اقدامات انجام شده به صورت کارشناسی انجام و به زیست موجودات توجه شده و اقدامات انجام شده قابل قبول است... شهردار بابل با ورود در این تالاب ضدارزش‌ها را به ارزش‌ها تبدیل کرد و مردم باید قدرشناس ایده‌های بدیعی باشند که در این شهر انجام شده است... کار شهرداران، ساختمان‌سازی و راه‌سازی است و کمتر شهرداری مثل شهردار بابل دیدم که به فرهنگ‌سازی توجه کند که این تفکر قابل تحسین است و نیاز است تا این فرهنگ‌سازی ادامه یابد، چرا که با استمرار این فرهنگ یقین خواهیم داشت تالاب حیدرکلا به نحو احسن توسعه پیدا کرده و شاهد کمترین مشکلات زیست محیطی در این منطقه خواهیم بود.»

کارشناسان موسسه بین‌المللی دریای خزر از فرصت برگزاری این نشست بهره برده و بار دیگر یادآور می‌شوند که به همراه جنگ‌ها با ماهیتی سیاسی-اقتصادی و دیگر انواع جنگ‌ها، منازعه و کشمکشی با ماهیتی زیست‌محیطی-اقتصادی نیز به تدریج در حال گسترش است که می‌بایست به آن توجه ویژه‌ای شود، زیرا عدم توانایی و یا بی‌میلی برای مدیریت چنین کشمکشی که از آن جنگ بین اخلاق و اقتصاد نیز تعبیر می‌شود، می‌تواند از یک سو، تاثیرات مخربی بر مناطق زیست‌محیطی و اکولوژیستی داشته باشد و از سوی دیگر، مردم را از مزیت‌ها و سودهای اقتصادی حاصل از این مناطق و نیز تماشای موهبت‌های بسیار زیبای طبیعی و خدادادی محروم سازد. به عقیده کارشناسان موسسه، موضع‌گیری به نفع هر کدام از شقوق اخلاق و اقتصاد می‌تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا اگر رعایت مطلق اخلاق و مبانی زیست‌محیطی را در دستور کار خود قرار دهیم، این به منزله کاهش اشتغال و کم شدن ارتباطات بین شهری، استانی، کشوری و منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود که به نوعی حرکت به سمت انزواگرایی است، و به همین منوال اگر در هر پروژه و طرح اقتصادی سودآوری مطلق را لحاظ نموده و درآمدزایی را با هر وسیله و ابرازی، مشروع و غیرمشروع، متعارف و غیرمتعارف مجاز شماریم، باید منتظر پیامدها و تبعات جبران‌ناپذیر در مناطق زیست‌محیطی و اوکولوژیستی باشیم که دامنه آن نیز بسیار گسترده خواهد بود. تحلیل‌گران موسسه توصیه می‌کنند که تنها راه حل تمامی مشکلات مرتبط با تقابل اخلاق و اقتصاد، توسل به کارهای علمی تحقیقاتی، مشاوره ای و کارشناسی است.

گروه کارشناسی موسسه IIKSS استان مازندران را یکی از مظلوم‌ترین مناطق در پهنه آبی خزر تصور می‌کنند، زیرا به عقیده آن‌ها، این استان در مقایسه با دیگر استان‌ها و مناطق در کشورهای خزری، بسیار ناشناخته مانده و اهالی کشورهای خزری شناخت چندانی از موهبت‌های طبیعی بسیار زیبای مازندران، از جمله منطقه زیست‌محیطی و اکولوژیستی منحصر به فرد تالاب حیدرکلای بابل ندارند. متاسفانه استان‌ مازندران علیرغم اینکه به مناسبت‌های مختلف میزبان مهمانان قابل توجهی از سایر مناطق ایران هست، اما هنوز نتوانسته است ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های طبیعی و خدادادی خود را به یک برند در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل سازد که جای سوال دارد. کاملا بدیهی است که چنین وضعیتی وظیفه و رسالت موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر و موسسات مشابه در استان را برای انجام کارهای کارشناسی و علمی با هدف برندسازی و بین‌المللی‌سازی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های استان بسیار سنگین می‌سازد. اعضای موسسه IIKSS ضمن انتقاد از متولیان موضوعات زیست‌محیطی و گردشگری استان مازندران، آن‌ها را به اهمال‌کاری و انفعال در امر جذب گردشگران خارجی متهم نموده و یکی از مهم‌ترین چالش‌های استان در این حوزه را ناتوانی مقامات آن در تهیه و تدوین برنامه برندسازی در حوزه بهره‌برداری از مناطق زیستی و اکولوژیستی با هدف جذب گردشگران خارجی تلقی می‌کنند.

http://www.iikss.com/fa/index.php/route/news_det/OTQ1OQ