موسسه بین المللی مطالعات دریای خزر

تاثیر واقعیات جدید ژئوپلیتیک و نفت بر سازش و مصالحه پیرامون "مشکل خزر" (3)

موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر (IIKSS) – با توجه به وضعیت سیاسی کنونی در جهان، امضای آتی کنوانسیون وضعیت دریای خزر دارای اهمیت ژئوپولیتیکی است. بدون تردید، حل و فصل "مشکل خزر" به این معنی است که حداقل یک منطقه از دنیا نسبت به قبل امنتر و صلحآمیزتر میشود.

بی ثباتی فزاینده در گرداگرد این منطقه – جنگهای اسلامی در سوریه، عراق و افغانستان، منازعه روسیه-اوکراین و تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران – محتملا به تصمیم رهبران کشورهای ساحلی برای سازش و مصالحه سرعت بخشیده است.

"زولفیا آمانژولوا" نماینده وزارت امور خارجه قزاقستان اظهار کرد که صلح و آرامش در منطقه به اولویت همه کشورهای ساحلی تبدیل شده است. امضای کنوانسیون فقدان ادعاها یا اختلافات سیاسی متقابل را تضمین میکند، بدین معنا که پنج کشور خزری موقعیتهای استراتژیک خود را تقویت کردهاند.

برای مثال، از این دیدگاه، ایالات متحده و اسرائیل در حال حاضر فرصت کمتری برای بهرهبرداری از اختلافات خزری با هدف فشار بر ایران خواهند داشت. همچنین در حال حاضر آمریکا و اتحادیه اروپا برای همراه ساختن دیگر کشورهای خزری با سیاست انرژی خود برای مقابله با روسیه کار دشوارتری خواهند داشت، زیرا کنوانسیون و پروتکل EAI بین سازماندهی پروژههای خط لوله ملی و توافق جمعی برای اجرای آنها تعادل و توازن ایجاد کردهاند .

"ایگور ایواننکو" کارشناس روس مسائل منطقه دریای خزر اظهار کرده است: «واقعیت سیاسی کنونی که در آن همگرایی خزر در حال توسعه است نیز مهم تلقی میگردد. شرکت کننده اصلی آن در همه حوزهها روسیه است. در عین حال، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و متحدان آنها در تلاشند روسیه را به عنوان یک کشور سرکش که هیچ کس نمیخواهد با آن ارتباط و تعامل داشته باشد معرفی نموده و نمایش دهند. رخدادها و اتفاقات دیپلماتیک در منطقه خزر نشان دادهاند که انواع مختلفی از تحریمها بر علیه روسیه به هیچ وجه موثر وافع نمیشود.

به عنوان یک واقعیت، آذربایجان در حال افزایش واردات گاز روسیه است، قزاقستان در حال افزایش ترانزیت نفت خود را از طریق فدراسیون روسیه است، ترکمنستان در حال افزایش خرید محصولات غذایی خود از روسیه است و تهران نیز در تلاش است تا همپیمان روسیه در تمام امور بینالمللی باشد.

کارشناس روس نتیجهگیری کرد: «با استفاده از اصطلاحات قرن 19، روسیه این دور از" بازی بزرگ" را برنده شده است. با این حال، تاریخ نمونههای بیشماری را سراغ دارد که در آنها سیاست عملی مهمترین توافقنامههای دیپلماتیک را نابود ساخته است. بنابراین، نمیتوان انکار کرد که با توجه به تغییرات رادیکال در موقعیت یا سیاست کشورهای خزر و یا افزایش شدید فشار خارجی بر روی آنها، موافقتنامههای امضاء شده میتوانند مورد بازنگری قرار گرفته یا لغو شوند.

ترجمه: محسن حمیدی - کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، مترجم زبان روسی، عضو شورای علمی موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر

منبع: New Europe

http://www.iikss.com/fa/index.php/route/news_det/MTA3MDI