موسسه بین المللی مطالعات دریای خزر

خط لوله ترنس‌خزر - ابهام بزرگ کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر (2)

موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر (IIKSS) – یکی از ابعاد مهم کنوانسیون آتی وضعیت حقوقی دریای خزر موضوع خطوط لوله ترنس‌خزر است. همانطور که شناخته شده است، روسیه و ایران به طور جدی با این ایده مخالف بودند، در حالی که ترکمنستان بر آن اصرار می‌ورزید و خواهان ساخت و ایجاد خط لوله گاز ترنس‌خزر بود.

در این خصوص، پروتکل ارزیابی تاثیرات محیطی (EIA) که قبلا از سوی پنج کشور ساحلی به امضا رسیده بود تصریح می‌کند که قبل از اجرای چنین پروژه‌هایی، باید خطرات اکولوژیکی از سوی همه کشورها و به صورت جمعی مورد بحث قرار گیرد و این که هیچ پروژه‌ای نمی‌تواند بدون کسب مجوز زیست‌محیطی از هر یک از پنج کشور اجرایی گردد.

"ایگور ایواننکو" کارشناس روس مسائل منطقه دریای خزر در این خصوص اظهار کرده است: «اما همه این‌ها به این موضوع بستگی دارد که آیا در کنوانسیون ماده‌ای قانونی پیرامون حق کشورهای مجاور برای ساخت احتمالی خطوط لوله گاز/ خط لوله نفت وجود دارد یا خیر. اگر این اجازه داده شود، این یک پیروزی بزرگ برای ترکمنستان است که برای مدت طولانی خواهان ساخت و ایجاد خط لوله ترنس‌خزر در دریای خزر می‌باشد. اگر چنین ماده قانونی در کنوانسیون وجود نداشته باشد، در آن صورت عشق‌آباد متحمل یک شکست سیاسی شده است.

این متخصص روس معتقد است که در مورد قزاقستان، کنوانسیون برای این کشور چندان مهم نیست. طی دهه گذشته، توافق موثری بین روسیه و قزاقستان در زمینه توسعه مشترک میادین فرامرزی صورت گرفته است. با این وجود، چنین توافقی میان قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان وجود ندارد. این که قزاقستان به ساخت و ایجاد خط لوله‌ در دریای خزر نیاز دارد یا خیر، یک سوال بزرگ است.

او اضافه کرد: «برای اطمینان، خط لوله گازی که مطلقا وجود ندارد و صحبتی از آن نیست، دارای معنا و مفهوم اقتصادی نیست. برای یک خط لوله نفت، هزینه نفت میدان "کاشاگان" و نفت میدان "کالامکاس وست" بسیار زیاد است. سرمایه گذاران نمی‌خواهند با ساخت خط لوله ترنس‌خزر، هزینه‌ها را افزایش داده و سپس با استفاده از این مسیر بسیار گران، آن را به خط لوله باکو-تفلیس-جیحان متصل سازند. قزاقستان دارای CPC، خط لوله به چین و خط لوله روسی آتیرا-سامرا است. علاوه بر این، قزاقستان نیاز به افزایش تغذیه‌ برای ارسال به پالایشگاه‌های خود دارد. بنابراین، به لحاظ صنعت، کنوانسیون برای قزاقستان چندان مهم نیست.»

ترجمه: محسن حمیدی - کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، مترجم زبان روسی، عضو شورای علمی موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر

منبع: New Europe

http://www.iikss.com/fa/index.php/route/news_det/MTA2OTE